لیا سەیفەدین
لە قوڵایی هەر کۆمەڵگەیەکدا برین و ئازاری شاراوە بونیان هەیە کە زۆرجار بەهۆی شەرم پەردەپۆش دەکرێن، یەکێک لە قێزەونترین و وێرانکەرترین ئەو تاوانانە دەستدرێژیی سێکسییە بۆ سەر مناڵان؛ ئەو تاوانەی کە بێگەردی دەدزێت، متمانە دەکوژێت و شوێنەوارێکی هەمیشەیی لەسەر دەرون و جەستەی قوربانییەکە جێدەهێڵێت، ئەمە تەنها تاوانێک نییە بەرامبەر تاکێک، بەڵکو هێرشێکە بۆ سەر کۆی مرۆڤایەتی و داهاتوی کۆمەڵگە.
تاوانەکە زیاترە لە توندوتیژیی جەستەیی
کاتێک باس لە دەستدرێژیی سێکسی دەکرێت، زۆرجار وێنەی توندوتیژییەکی راستەوخۆ دێتە بەرچاو، بەڵام راستییەکە زۆر لەوە ئاڵۆزترە، ئەم تاوانە چەندین شێوازی هەیە.
- دەستلێدانی نەشیاو: هەر جۆرە دەستلێدانێکی ئەندامانی هەستیاری جەستەی منداڵ.
- هەڵخەڵەتاندن: پرۆسەیەکی درێژخایەنە کە تێیدا دەستدرێژیکار بە شێوەیەکی بەرنامە بۆ داڕێژراو متمانەی مناڵ و خێزانەکەی بەدەست دەهێنێت، بەشێوەیەک دیارییان بۆ دەکڕێت و وایان لێدەکات هەست بە تایبەتبون بکەن، تا لە کۆتاییدا بۆ مەبەستە گڵاوەکانی خۆی بەکاریان بهێنێت.
- قۆستنەوەی سێکسی: ناچارکردنی مناڵ بە سەیرکردنی وێنە و ڤیدیۆی پۆرنۆگرافی، یان وێنەگرتنی منداڵەکە بە شێوەیەکی نەشیاو.
- دەستدرێژیی ئۆنلاین: هەڕەشەکردن و فریودانی مناڵان لەڕێگەی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و یارییە ئەلیکترۆنییەکانەوە.
ترسناکترین لایەنی ئەم تاوانە ئەوەیە کە لە زۆربەی حاڵەتەکاندا، دەستدرێژیکار کەسێکی نامۆ نییە، بەڵکو کەسێکی نزیک و جێی متمانەی مناڵەکەیە؛ وەک خزم، هاوڕێی خێزان، دراوسێ، یان مامۆستا. ئەمەش وادەکات مناڵەکە نەوێرێت سکاڵا بکات و هەست بە تاوانباری بکات.
شوێنەوارە قوڵەکانی بریتیە لە دزینی مناڵی
کاریگەرییەکانی دەستدرێژیی سێکسی تەنها لە ئازاری جەستەییدا کورت نابێتەوە، بەڵکو برینێکی هەمیشەیی لەسەر دەرون و جەستەی مناڵەکە دروست دەکات:
کاریگەریی دەرونی: خەمۆکی، دڵەڕاوکێی توند، ترس لە خەڵک، لەدەستدانی متمانە بە هەمو کەسێک، هەستکردن بە گوناهـ و خۆبەتاوانبارزانین، و لە حاڵەتی تونددا بیرکردنەوە لە خۆکوشتن.
کاریگەریی کۆمەڵایەتی: گۆشەگیری و دورکەوتنەوە لە هاوڕێ و خێزان، کێشە لە دروستکردنی پەیوەندیی سۆزداری لە داهاتودا.
کاریگەریی جەستەیی: جگە لە ئازاری جەستەیی، ئەگەری توشبون بە نەخۆشییە گوازراوەکان و کێشەی تەندروستیی درێژخایەن.
بە کورتی، ئەم تاوانە "مناڵی" لە قوربانییەکە دەدزێت و ناچاری دەکات پێشوەختە روبەڕوی جیهانێکی تاریک و ترسناک ببێتەوە کە بۆ تەمەنی ئەو نییە.
دیوارێکی بێدەنگە بۆچی قسەی لێوە ناکرێت؟
سەرەڕای قێزەونیی تاوانەکە، زۆرجار کۆمەڵگە بە بێدەنگییەکی کوشندە مامەڵەی لەگەڵدا دەکات، هۆکارەکانی ئەم بێدەنگییە زۆرن:
- کلتوری عەیبە و شەرم: زۆرێک لە خێزانەکان لە ترسی لەکەداربونی شەرەف و قسەی خەڵک، تاوانەکە دەشارنەوە و سکاڵا تۆمار ناکەن.
- لۆمەکردنی قوربانی: لەبری ئەوەی هەمو سەرکۆنەیەک ئاراستەی تاوانبار بکرێت، زۆرجار پرسیار لە جلوبەرگ و رەفتاری مناڵەکە دەکرێت و بە جۆرێک لە جۆرەکان قوربانییەکە بە بەرپرسیار دادەنرێت.
- نەبونی هۆشیاری: کەمیی پەروەردەی سێکسیی دروست و نەبونی زانیاری لەسەر چۆنیەتیی مامەڵەکردن لەگەڵ ئەم حاڵەتانە، وا دەکات خێزانەکان نەزانن چۆن رەفتار بکەن.
- ترس لە تاوانبار: ئەگەر تاوانبار کەسێکی دەسەڵاتدار یان خاوەن پێگەی کۆمەڵایەتی بێت، قوربانی و خێزانەکەی دەترسن سکاڵای لەسەر تۆمار بکەن.
ئەرکی ئێمە چییە؟
روبەڕوبونەوەی ئەم دیاردەیە ئەرکی هەمومانە و پێویستی بە هەنگاوی کرداری هەیە:
- شکاندنی بێدەنگی: دەبێت قسە لەسەر ئەم بابەتە بکەین و بیکەینە پرسێکی گشتی، بێدەنگی تەنها خزمەت بە تاوانبار دەکات.
- پەروەردە و هۆشیاری: پێویستە مناڵان فێر بکرێن کە جەستەیان موڵکی خۆیانە و مافی ئەوەیان هەیە بڵێن "نەخێر”، دەبێت دایکان و باوکان و مامۆستایان هۆشیار بکرێنەوە لەسەر نیشانەکانی دەستدرێژی و چۆنیەتیی مامەڵەکردن لەگەڵ منداڵی قوربانی.
_باوەڕکردن بە قوربانی: یەکەم و گرنگترین هەنگاو ئەوەیە کە "باوەڕ بە مناڵەکە بکەین". نابێت گومانی لێبکەین یان لۆمەی بکەین، دەبێت هەست بە ئارامی و پشتیوانی بکات.
_بەهێزکردنی یاسا: پێویستە یاساکان توندتر بکرێن و بە شێوەیەکی کاریگەر جێبەجێ بکرێن بۆ سزادانی تاوانباران و پاراستنی مافی قوربانییەکان.
_دابینکردنی پشتیوانی دەرونی: پێویستە سەنتەری تایبەت هەبێت بۆ چارەسەر و پشتیوانیی دەرونیی ئەو مناڵانەی کە بونەتە قوربانی، تا یارمەتییان بدرێت برینەکانیان ساڕێژ بکەنەوە.
کۆتایی
دەستدرێژیی سێکسی بۆ سەر مناڵان، تاریکترین گۆشەی مرۆڤایەتییە، بێدەنگبون لێی هاوبەشیکردنە لە تاوانەکەدا، ئەرکی هەمومانە ببینە دەنگی ئەو مناڵانەی کە دەنگیان کپ کراوە و ببینە پەنای ئەو گیانە پاکانەی کە متمانەیان شکێنراوە، پاراستنی هەر مناڵێک، پاراستنی ویژدانی کۆمەڵگە و داهاتوی نەتەوەیەکە.